Ευγένιος Ευγενίδης: Το «απλό μου χρέος»-Η αξία της εργασίας, η λαχτάρα της δράσης

Ήταν επτά ετών ο Ευγένιος Ευγενίδης όταν ο πατέρας του τον πήρε μια μέρα στα γόνατά του και του είπε: «Για να γίνης άμα μεγαλώσης καλός και σπουδαίος άνθρωπος, πρέπει όσο είσαι μικρός να είσαι ο καλύτερος μαθητής στην τάξι σου. Μόνον όσοι ξέρουν πολλά γράμματα γίνονται χρήσιμοι στη ζωή».

— Θα κερδίζω πολλά χρήματα; ρώτησε το παιδί.

— Ναι.

 Και θα μπορώ μ’ αυτά να παίρνω ό,τι θέλω;

— Ναι.

Ο μικρός Ευγένιος γελώντας πήδηξε απ’ τα γόνατα του πατέρα του και χτύπησε όλος χαρά παλαμάκια. Όταν είσαι επτά ετών το χρήμα προσφέρει μια μεγάλη χαρά: μπορείς να παίρνης. Όταν γίνης άνδρας η χαρά που σου προσφέρει είναι πολύ μεγαλύτερη: μπορείς να δίνης. Ο Ευγενίδης στάθηκε σ’ αυτό το σημείο τυχερός. Ένοιωσε αυτή τη χαρά.

Ζωηρός, ανήσυχος, γεμάτος λαχτάρες και φιλοδοξίες, ο Ευγένιος Ευγενίδης μεγάλωνε κάτω από τη στοργική και αυστηρή φροντίδα του πατέρα του. Ο Αγάπιος Ευγενίδης, φιλόπονος και αδέκαστος δικαστικός, εισαγγελεύς στο Διδυμότειχο και ύστερα πρόεδρος στην Πρέβεζα, πίστευε ότι ένα προπάντων εφόδιο ώφειλε να εξασφαλίση στα παιδιά του: μόρφωσι. Ο ίδιος ήξερε επτά γλώσσες. Έστειλε τον γυιο του και τις δυο του κόρες στη Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινουπόλεως, που στις αρχές του αιώνα μας μεσουρανούσε σαν το τελειώτερο εκπαιδευτήριο στην Ανατολή. Εκεί ο Ευγένιος Ευγενίδης διακρίθηκε σαν μαθητής, αλλά και σαν άνθρωπος. Οι συμμαθηταί του έχουν διατηρήσει ζωηρή την ανάμνησι ενός υψηλού έφηβου με άφθονα μαύρα μαλλιά, βροντερή φωνή, αργές και σταθερές κινήσεις, που είχε πάθος για τη μουσική και τον αθλητισμό.

— Δεν ντρέπεσαι τόσο μικρός να καπνίζης, είπε κάποτε σ’ ένα συμμαθητή του, που δειλά-δειλά είχε βγάλει το πρώτο του πακέττο από την τσέπη του. Έλα καλύτερα να τραγουδήσης στη χορωδία μας και αύριο θα σου δείξω πώς ρίχνουν τον δίσκο.

Ήταν αρχηγός της χορωδίας του σχολείου και ο ίδιος έπαιζε κιθάρα. Αυτή στάθηκε αγαπημένος του σύντροφος σ’ όλη του τη ζωή. Δεν την αποχωρίσθηκε ποτέ και τη φρόντιζε με συγκινητική στοργή αποκαλώντας την με διάφορα χαϊδευτικά.

Πριν τελειώση τη Ροβέρτειο ο Ευγένιος Ευγενίδης έχασε τον πατέρα του. Ήταν πια προστάτης οικογενείας και επωμίσθηκε θαρραλέα τις ευθύνες, χωρίς να βαρυγγομήση και με απόλυτη πεποίθησι στις δυνάμεις του. Από δω και πέρα αρχίζει η εκπληκτική σταδιοδρομία αυτού του ανθρώπου, που κατέληξε ένας από τους πλουσιώτερους Έλληνες. Ο Ευγενίδης ήξερε τι θα πη δουλειά, γι’ αυτό πάντα του σεβάσθηκε την εργασία του άλλου. Η προσωπική του ακτινοβολία ήταν τεράστια. Ηλέκτριζε όλους γύρω του, τους μετέδιδε την ακοίμητη φλόγα του και τη λαχτάρα της δράσεως. Δεν επαναπαυόταν στις επιτυχίες του. Κάτι έγινε και μπήκε σε δρόμο; Το παρέδιδε σε άξια χέρια και γυρνούσε τη σελίδα. Τώρα, άλλο, άλλο… Δεν σταματούσε ποτέ. Μόλις έληγε η μια πορεία, αμέσως η ετοιμασία για νέο ξεκίνημα.

Το σπίτι του στο Μοντρέ της Ελβετίας είναι πραγματικό μουσείο. Λάτρης του ωραίου και με έντονο καλλιτεχνικό γούστο, συγκέντρωσε απειρία πραγμάτων απ’ όλες τις χώρες που διάβηκε. Ένοιωθε δικαιολογημένη υπερηφάνεια για τις σπάνιες συλλογές του από πίνακες, από χαλιά, από βιβλία και από χίλια άλλα είδη. Τα χρήματα όμως δεν τον είχαν διαφθείρει ψυχικά, όπως τόσο συχνά συμβαίνει. Απλός στη ζωή του και στους τρόπους, ανοιχτόκαρδος και αληθινός φίλος με τους συνεργάτες του, έτοιμος πάντα να βοηθήση στην κάθε ανάγκη, και με βαθειά ριζωμένη την αγάπη για την πατρίδα του.

— Ο τόπος! έλεγε συχνά. Έχομε χρέος να βοηθήσωμε τον τόπο.

Είδαμε ότι τα λόγια δεν έμειναν λόγια, αλλά πήραν υπόστασι σε πράξεις. Είχε ακόμη πολλά σχέδια, μα ο θάνατος δεν τα άφησε να πραγματοποιηθούν.

Μια κακή μοίρα το θέλησε έτσι, ώστε την ημέρα που κηδευόταν ο ακούραστος αυτός άνθρωπος, νέος φρικιαστικός σεισμός να συνταράξη την Ελλάδα (σ.σ. 30 Απριλίου 1954, με σημαντικές ανθρώπινες απώλειες και πολλές καταστροφές σε Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα, Φθιώτιδα, Μαγνησία και Ευρυτανία). Μακάρι να βρεθούν και τούτη τη φορά σαν εκείνον αγνοί πατριώται που να κάνουν το «απλό τους χρέος» όπως έλεγε ο Ευγένιος Ευγενίδης.

*Κείμενο που έφερε τον τίτλο «Ένα υπόδειγμα ανθρώπου που ανεδείχθη με την εργασίαν» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Κυριακή 2 Μαΐου 1954.

Ο Ευγένιος Ευγενίδης, ο γεννήτορας του Ιδρύματος Ευγενίδου, είχε γεννηθεί στο Διδυμότειχο στις 22 Δεκεμβρίου 1882.

Πέρασε τα μαθητικά του χρόνια στην Κωνσταντινούπολη και μέχρι το 1922 είχε καταφέρει να αναδειχθεί σε έναν από τους πλέον αξιόλογους οικονομικούς παράγοντες της Πόλης χάρη στην οξυδέρκειά του, την εργατικότητά του και τις καρποφόρες επιχειρηματικές δραστηριότητές του (εισαγωγή ξυλείας, κατασκευή φορτηγίδων στον Κεράτιο κόλπο, ναυτιλιακή πρακτόρευση).

Μετά την Καταστροφή του ’22 ο Ευγενίδης εγκατέλειψε την Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά.

Το 1923 το Σκανδιναβικό Πρακτορείο Εγγύς Ανατολής (είχε ιδρυθεί από τον Ευγενίδη στην Κωνσταντινούπολη το 1907), με έδρα του πλέον τον Πειραιά, ανέλαβε τη γενική πρακτόρευση της Σουηδικής Ανατολικής Γραμμής (Swedish Orient Line) για την Ελλάδα και την Εγγύς Ανατολή.

Το οργανωτικό δαιμόνιο και η επιχειρηματική ιδιοφυΐα του Ευγενίδη κατέστησαν πολύ σύντομα δυνατή την ισχυροποίηση των σχέσεων και την επέκταση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ της Ελλάδας και των σκανδιναβικών χωρών. Ο Ευγενίδης εξελίχθηκε μάλιστα στο μεγαλύτερο εισαγωγέα σκανδιναβικής ξυλείας στην Ελλάδα και στην Εγγύς Ανατολή.

Το 1925 το Σκανδιναβικό Πρακτορείο Εγγύς Ανατολής μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία και εγκατέστησε με την πάροδο του χρόνου πρακτορεία σε κάθε ελληνικό λιμάνι, αλλά και σε λιμάνια πολλών άλλων χωρών.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Ευγενίδης μετέφερε τις δραστηριότητές του στη Νότια Αφρική, αργότερα δε συνέχισε την εφοπλιστική δραστηριότητά του έχοντας ως έδρα την Ελβετία, όπου και απεβίωσε, στις 22 Απριλίου 1954.

Η τελευταία επιθυμία του, όπως αυτή αποτυπώθηκε στη διαθήκη του, ήταν η σύσταση ιδρύματος που θα είχε σκοπό «να συμβάλη εις την εκπαίδευσιν νέων ελληνικής ιθαγενείας εν τω επιστημονικώ και τεχνικώ πεδίω».

Ακολουθήστε το newplanet09.gr στο Google News και στο instagram για να ενημερώνεστε για όλα τα τελευταία άρθρα μας.