Αποτυπώματα από σφραγίδες στη Θηρασιά αλλάζουν όσα γνωρίζουμε για την προέλευση της γραφής στο Αιγαίο

Οι δύο σφραγίδες εντοπίστηκαν στον οικισμό Κοίμηση και παρέχουν ενδείξεις ότι οι κάτοικοι της περιοχής πειραματιζόταν με τη χρήση συμβόλων με σκοπό την επικοινωνία.

Ομάδα αρχαιολόγων ανακάλυψε δύο σφραγίδες ηλικίας 4.500 ετών στη Θηρασιά, τη μικρή αδελφή της Σαντορίνης στις Κυκλάδες, οι οποίες ενδέχεται να αποδειχθούν καθοριστικής σημασίας για τη γέννηση της γραφής στην Εποχή του Χαλκού.

Τα σπουδαία ευρήματα εντοπίστηκαν στον οικισμό Κοίμηση, η οποία χρονολογείται πριν από περίπου 4.500 χρόνια, και παρέχουν ενδείξεις ότι οι κάτοικοι της περιοχής πειραματιζόταν με τη χρήση συμβόλων με σκοπό την επικοινωνία.

Πρώιμη επικοινωνία

Πιο συγκεκριμένα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν το χερούλι ενός πιθαριού σε ένα δωμάτιο ενός οικισμού της Εποχής του Χαλκού. Το κεραμικό θραύσμα διατηρεί δύο διαφορετικές σφραγίδες, τις οποίες οι ερευνητές ονόμασαν THS.1 και THS.2 αντίστοιχα.

Η THS.1 περιλαμβάνει αφηρημένα σύμβολα ευθυγραμμισμένα σε σειρές. Ορισμένα από αυτά τα σύμβολα μοιάζουν με μοτίβα, αλλά οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν ακόμη την ακριβή τους σημασία.

Σχέδιο Β. Παπαζίκου

Το γεγονός ότι είναι τοποθετημένα σε σειρά, οδηγεί τους αρχαιολόγους στο να πιστεύουν ότι μπορεί να αποτελούν μια πρώιμη προσπάθεια να μεταφέρουν πληροφορίες – ίσως ονόματα που υποδεικνύουν την ιδιοκτησία των αγαθών.

Ωστόσο, η THS.2 περιέχει γεωμετρικά μοτίβα κυκλαδικής τέχνης, όπως τρίγωνα και μαιάνδρους. Το σχέδιο είναι παρόμοιο με εκείνο άλλων σφραγίδων που βρέθηκαν στα ελληνικά νησιά και μπορεί να είχε αναγνωριστική χρήση.

Οι πρώτες γνωστές μορφές γραφής στην περιοχή, όπως η Γραμμική Α, εμφανίστηκαν γύρω στο 2.000 π.Χ. Αλλά αυτές οι σφραγίδες από τη Θηρασιά έχουν χρονολογηθεί μεταξύ 2.700 και 2.300 π.Χ., οπότε θα μπορούσαν να αποτελούν συνδετικό κρίκο σε αυτή τη διαδικασία.

Χαρακτική

Τα ευρήματα αποκαλύπτουν συναρπαστικούς παραλληλισμούς με άλλα παραδείγματα πρώιμης συμβολικής επικοινωνίας στην περιοχή. Αν και δεν αποδεικνύεται με βεβαιότητα μια άμεση εξελικτική σχέση μεταξύ της THS.1 και των μεταγενέστερων μορφών γραφής, οι ομοιότητες αυτές υποδηλώνουν κοινές εννοιολογικές διαδικασίες στην εξέλιξη των συστημάτων επικοινωνίας σε όλο το Αιγαίο κατά τα τέλη της τρίτης και τις αρχές της δεύτερης χιλιετίας π.Χ.

Η μελέτη υποστηρίζει ότι η εξέλιξη των πολύπλοκων συστημάτων επικοινωνίας στο Αιγαίο ήταν στενά συνδεδεμένη με τη χάραξη της ταυτότητας, τον έλεγχο των εμπορευμάτων και την αυξανόμενη κοινωνική πολυπλοκότητα, ιδίως στο πλαίσιο των πρακτικών της γλυπτικής (της χαρακτικής και των σφραγίδων).

Συμπερασματικά, οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, αν και τα στοιχεία από την Κοιμήση στη Θηρασία δεν υποστηρίζουν την ύπαρξη ενός πρωτογενούς συστήματος γραφής στο Αιγαίο κατά την Εποχή του Χαλκού, αναδεικνύουν τα γεγονότα που σχετίζονται με το σχηματισμό της γραφής, ιδιαίτερα σε σχέση με τη χρήση σφραγίδων ως το πρώτο μέσο για την εμφάνιση της πρώιμης γραφής στο Αιγαίο.

*Με πληροφορίες από: La Brujula Verde | EARLY BRONZE AGE SEAL IMPRESSIONS FROM THERASIA: NEW EVIDENCE FOR SEAL USE IN THE CYCLADES AND THE EMERGENCE OF SCRIPT IN AN AEGEAN CONTEXT | Arkeonews – Archaeology News and Research | Κεντρική φωτογραφία θέματος:  Αποτύπωμα σφραγίδας THS.1 στο άνω μέρος της λαβής (σχέδιο Β. Παπαζίκου).

Ακολουθήστε το newplanet09.gr στο Google News και στο instagram για να ενημερώνεστε για όλα τα τελευταία άρθρα μας.